2010
«ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ ΣΤΟ ΙΕΡΟ»
Κυκλοφόρησε το ημερολόγιο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου για το 2010.
Το ημερολόγιο «ανιχνεύει το κοσμικό μέσα στο ιερό». Τα φύλλα του κοσμούνται με λεπτομέρειες ζωγραφικών έργων και χαρακτικών από τις μεταβυζαντινές συλλογές του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.
Παρά την καταστροφή των βυζαντινών κρατών στο β΄ μισό του 15ου αι., η τέχνη των ορθόδοξων πληθυσμών της οθωμανικής πλέον αυτοκρατορίας εξακολούθησε να μένει πιστή στη βυζαντινή εικαστική παράδοση. Τέχνη κατεξοχήν θρησκευτική και λειτουργική, η τέχνη αυτή διατήρησε πολύ ιδιαίτερες σχέσεις με τις καλλιτεχνικές κατακτήσεις της ευρωπαϊκής Αναγέννησης. Από τη μία πλευρά γοητεύεται και τείνει προς τη χρήση της γεωμετρικής προοπτικής, ή της ρεαλιστικής αναπαράστασης των ανθρώπινων μορφών και του φυσικού τοπίου, και από την άλλη εμμένει σταθερά στη χρήση της ανάστροφης (βυζαντινής) προοπτικής, στη σχηματοποίηση και στην ιερότητα. Η ένταση, η συνεχής διαπάλη ανάμεσα στο μεταφυσικό και στο ρεαλιστικό, στην ουράνια και στη γήινη πραγματικότητα, στο πνεύμα και στην ύλη, είναι διαρκώς παρούσα, μέχρι και τον 19ο αι.
Η εμμονή της «μεταβυζαντινής» τέχνης στη βυζαντινή παράδοση, στο μεταφυσικό στοιχείο και στην ιερότητα είναι η πιο γνωστή της όψη στο ευρύ κοινό. Αυτό που δεν είναι αρκετά γνωστό (καθώς είναι και λιγότερο μελετημένο) είναι η άλλη όψη της. Δεν είναι δηλαδή αρκετά γνωστό με ποιον ακριβώς τρόπο η «μεταβυζαντινή» τέχνη αναπαριστά τον πραγματικό, φυσικό κόσμο, ούτε έχει κατανοηθεί πλήρως πόσο ιδιαίτερες, πολύπλοκες και αξιοπρόσεκτες είναι οι λύσεις που εφευρίσκουν οι καλλιτέχνες για να ισορροπήσουν ανάμεσα στον βυζαντινό και στον νεώτερο τρόπο απεικόνισης.
Οι επιλεγμένες λεπτομέρειες επιμένουν στη διερεύνηση αυτού ακριβώς του ζητήματος, και ταυτόχρονα φροντίζουν να αναδείξουν τα στοιχεία της διασκέδασης, της χαράς της ζωής, αλλά και του προβληματισμού για τα γήινα, που υπάρχουν δίπλα στην ιερότητα του μεταφυσικού μέσα στο ίδιο έργο.
Το ημερολόγιο, που επιμελήθηκαν οι αρχαιολόγοι του Βυζαντινού Μουσείου Νίκος Καστρινάκης και Αντώνης Μπεκιάρης διατίθεται στο Βυζαντινό Μουσείο, αλλά και σε βιβλιοπωλεία της Αθήνας και της περιφέρειας
ΓΟΥΡΙ-ΤΥΧΕΡΟ
Πωλείται ήδη το γούρι του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου για το 2010. Το γούρι είναι εμπνευσμένο από ένα φορητό ηλιακό ρολόι που χρονολογείται κάπου μεταξύ β΄ μισού του 3ου και α΄ μισού του 4ου μ.Χ. αιώνα, προέρχεται από την ανασκαφή του Οκταγώνου των Φιλίππων, και φυλάσσεται από την 12η ΕΒΑ στην Καβάλα. Ένα παρόμοιο επιστημονικό εργαλείο εμφανίζεται σχεδόν πάντοτε στην εικονογραφία της αγίας Αικατερίνης. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί μία φορητή εικόνα του κρητικού ζωγράφου Βίκτωρα (β΄ μισό 17ου αι.) του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Όπως το φετινό Ημερολόγιο αναφέρεται στην προσπάθεια των καλλιτεχνών να αναπαραστήσουν τη φυσική πραγματικότητα, έτσι και το γούρι αναφέρεται στην προσπάθεια του ανθρώπου να μετρήσει μια από τις βασικές παραμέτρους που την συνθέτουν: τον χρόνο. Αυτή ακριβώς η μακραίωνη προσπάθεια της κατανόησης του πραγματικού κόσμου και της αλλαγής του προς το καλύτερο, μας θυμίζει ένα από τα πιο ουσιαστικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά, και ας είναι οδηγός μας για το νέο έτος που έρχεται.
Το γούρι διατίθεται στην τιμή των 40 ευρώ.
 | |
 | |
 | |
 |