Στο Βυζάντιο, σε αντιστοιχία με το μονοθεϊσμό, υπήρχε η υπέρτατη εξουσία στη γη του ενός και μόνου αυτοκράτορα. Ο εστεμμένος αυτοκράτορας ήταν ο εκλεκτός του Θεού, ο αντιπρόσωπός του στη γη. Ενσάρκωνε όλες τις αρετές και το νόμο. Όλες οι εξουσίες εκπορεύονταν από αυτόν και αυτός διόριζε τους αξιωματούχους στην πολιτική, διοικητική και στρατιωτική ιεραρχία. Η ιδιότητα του αυτοκράτορα προϋπέθετε και εξαιρετική γενναιότητα. Ανώτατος αρχηγός του στρατού, συχνά ηγούνταν των στρατιωτικών δυνάμεων κατά τους πολέμους και μεριμνούσε για την ασφάλεια των συνόρων. Στο χώρο της Εκκλησίας, κεφαλή της οποίας ήταν ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, ο αυτοκράτορας ασκούσε εποπτεία και απολάμβανε ειδικά προνόμια. Εκκλησία και κράτος επιδίωκαν από κοινού να συντάξουν όλους τους λαούς υπό την αιγίδα του Χριστού, και συνεπώς και του Βυζαντινού αυτοκράτορα που ήταν ο εκπρόσωπός του επί της γης.