MYΣΤΗΡΙΟΝ ΜΕΓΑ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΞΟΝ
27 Μαΐου 2001 έως 30 Ιουλίου 2001
Η μοναδική σε αξία αντικειμένων έκθεση διοργανώθηκε από την Εκκλησία της Ελλάδος και το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο με την αρωγή του Υπουργείου Πολιτισμού.
Η έκθεση είχε σαν θέμα τις απεικονίσεις του Χριστού ανά τους αιώνες και αποτέλεσε την κορύφωση του εορτασμού της επετείου των 2000 χρόνων από το γεγονός της Ενανθρώπησης του Κυρίου.
Φιλοξένησε εικόνες και ιερά κειμήλια, τα καλύτερα δείγματα της βυζαντινής και της μεταβυζαντινής τέχνης, από ναούς, μονές, μουσεία και ιδιωτικές συλλογές του ελλαδικού χώρου.
Ακόμη, εννέα αριστουργηματικές εικόνες και ένα χειρόγραφο από τη Μονή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Ανάμεσά τους υπήρξε και η αρχαιότερη σωζόμενη εικόνα του Χριστού, η εγκαυστική εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα του 6ου μ.Χ αιώνα, που ταξίδεψε για πρώτη φορά εκτός της μονής ειδικά γι’ αυτή την έκθεση.
Η έκθεση διαρθρωνόταν σε πέντε ενότητες. Η πρώτη εισαγωγική ενότητα αναφερόταν σε προεικονίσεις του Χριστού με θέματα από την Παλαιά Διαθήκη.
Η δεύτερη ενότητα ήταν αφιερωμένη στη Θεοτόκο και την καίρια συμβολή της στο Θαύμα της Ενσάρκωσης και στα γεγονότα της ζωής του Κυρίου. Ξεχώριζε η εικόνα του Ευαγγελισμού της Μονής Σινά του 12ου μ.Χ αιώνα.
Στην τρίτη ενότητα κυριαρχούσε η μορφή του Χριστού, έτσι όπως αποτυπώθηκε στην τέχνη από τον 4ο έως τον 14ο αιώνα πάνω σε διαφορετικά υλικά. Στην ενότητα αυτή δέσποζαν η πρώιμη συμβολική παράσταση σε μάρμαρο του Χριστού Ορφέα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (4ος αιώνας μ.Χ), η σιναϊτική εγκαυστική εικόνα, ο Χριστός Παντοκράτωρ, και η βυζαντινή εικόνα του Χριστού ως Θεού Σοφία (14ος μ.Χ αιώνας) από τη Θεσσαλονίκη.
Στην τέταρτη μεγάλη θεματική ενότητα της έκθεσης απεικονίζονταν τα Πάθη και η Σταύρωση του Θεανθρώπου, μέσα από μοναδικά έργα όπως η Σταύρωση της Μονεμβασίας, ο Χριστός Ελκόμενος από εκκλησία των Κυθήρων και ο Νιπτήρ από το Σινά του 19ου αιώνα.
Η έκθεση έκλεινε με τις απεικονίσεις της Αναστάσεως, της Αναλήψεως, της Μεταμορφώσεως, σκηνές που συνθέτουν τον Ύψιστο Θρίαμβο του Χριστού. Ανάμεσα στα έργα της τελευταίας ενότητας ήταν και μια πρώιμη εικόνα της Δευτέρας Παρουσίας από τη Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά.
Στο πλαίσιο της έκθεσης εκδόθηκαν κατάλογοι, φυλλάδιο, αφίσα και οργανώθηκαν ειδικά σχεδιασμένα εκπαιδευτικά προγράμματα.